W dialogu

Szanowni Państwo,

Zapraszam do udziału w badaniu naukowym

​

Trening funkcji wykonawczych jako moderator efektywności psychoterapii gestalt w leczeniu osób depresyjnych: randomizowane badanie z grupą kontrolną prowadzone w warunkach naturalnych

​

Prowadzący: Jarosław Wasielewski

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Grzegorz Sędek

Współpraca naukowa: dr Klara Rydzewska

​

​

Cel projektu

 

Zbadanie efektywności psychoterapii gestalt osób depresyjnych. Badane będzie ich funkcjonowanie ogólne, emocjonalne i poznawcze. Chcemy też sprawdzić czy trening poznawczy może pozytywnie wpłynąć na funkcjonowanie klientów w wymienionych obszarach.

Wszelkie dane będą przetwarzane zbiorczo i publikowane z zachowaniem anonimowości.

​

Korzyści dla klientów:

• bezpłatny dostęp do nowoczesnej platformy mającej na celu rozwijanie funkcjonowania poznawczego poprzez tzw. trening poznawczy. Funkcjonowanie poznawcze obejmuje m. in. pamięć, przełączanie uwagi między zadaniami (podzielność uwagi), szybkość przetwarzania informacji, planowanie, powstrzymywanie działania, rozumowanie, podejmowanie decyzji itd.

• trening poznawczy może pozytywnie wpłynąć na leczenie depresji (zbadamy to),

• trening poznawczy to specjalnie opracowane gry komputerowe, często wciągające.

 

Korzyści dla terapeutów:

• mogą pomóc klientom a także

• przyczynić się do lepszego zbadania psychoterapii gestalt a przez to jej uznania w Polsce i innych krajach.

 

Korzyść dla wszystkich:

• zarówno klienci jak i terapeuci otrzymają informację zwrotną o zbiorczych wynikach tego badania.

​

Najważniejsze informacje o badaniu:

• Badanie odbywa się w całości on line – klient nie musi wychodzić z domu

• Składa się z treningu rozwijającego funkcje poznawcze klienta - dwunastu 20-minutowych sesji rozwiązywania różnorodnych zadań przed komputerem (3 razy w tygodniu przez 1 miesiąc)

• Kwalifikację do badania oraz kilka sesje (co najmniej 3) oceniające ogólne i poznawcze funkcjonowanie klienta w odstępach 6-miesięcznych przeprowadza zespół badaczy (a nie terapeuta)

• Terapeuta przekazuje jedynie dane kontaktowe zainteresowanego klienta

• Terapeuta prowadzi terapię tak jak zwykle

• Klient może w dowolnym momencie zrezygnować z udziału w badaniu bez ponoszenia jakichkolwiek konsekwencji

​

​

Spis treści

​

Informacje dla uczestników

Udział w badaniu

Przebieg badania

Materiały do pobrania

Ogólny opis badania

​

​

Informacje dla uczestników

​

Po zakończeniu etapu wstępnego wracam do realizacji badania z następującymi modyfikacjami w stosunku do poprzedniej edycji:

• badanie jest wykonywane w całości przeze mnie lub osoby ze mną współpracujące - terapeuta nie musi nic robić (oprócz wyrażenia zgody, zaproszenia klienta do badania i, oczywiście, prowadzenia terapii tak jak zwykle), kwalifikację wstępną również przeprowadzę ja

• badanie w całości odbywa się online, z wykorzystaniem komunikatora Zoom albo Skype i platformy internetowej - uczestnik nie musi więc wychodzić z domu

• w porównaniu do wersji z poprzednich lat, badanie jest krótsze, sesja trwa 1-1,5 godziny, przy podobnej wartości naukowej - stało się to możliwe dzięki zoptymalizowaniu/skróceniu dotychczasowych procedur w oparciu o doświadczenia z poprzedniego etapu

​

​

​

Udział w badaniu

​

Terapeuci

​

W badaniu mogą brać udział psychoterapeuci pracujący w podejściu gestalt. Udział terapeuty w badaniu polega jedynie na poinformowaniu klientów o badaniu, zaproszeniu ich do uczestnictwa i jeśli klient się zgodzi na rozmowę ze mną, przekazanie kontaktu mi kontaktu (numeru telefonu, adresu email) kontaktu do klienta.

Nie jest badana efektywność pracy terapeuty.

​

Klienci

​

Jak w każdym badaniu, tak i w tym, klienci są objęci tak zwanymi kryteriami włączającymi i wyłączającymi, które ograniczają udział niektórych czynników.

​

Kryteria włączające:

• korzystanie z terapii gestalt,

• ukończone 18 lat,

• co najmniej umiarkowany poziom depresji (zostanie zbadany przeze mnie na początku, tak żeby klient nie tracił czasu)

​

Kryteria wyłączające:

• brak dostępu do komputera (jest wymagana, ponieważ wypełnianie kwestionariuszy i trening poznawczy, coś jak gry komputerowe, będą się odbywały online)

• korzystanie z leków psychotropowych (w tym antydepresyjnych) - wymagany co najmniej pięciotygodniowy okres odstawienia,

• wyłączone są osoby z następującymi dolegliwościami: choroba afektywna dwubiegunowa, schizofrenia, obecne poważne nadużywanie substancji, poważna choroba psychiczna.

​

​

Przebieg badania

​

Po stronie klienta i terapeuty

​

Terapeuta wstępnie wybiera klientów mających co najmniej lekki poziom depresji (można się wspomóc kwestionariuszem BDI, wynik>=10) a następnie informuje ich o możliwości wzięcia udziału w niniejszym badaniu. Jeśli klient będzie miał pytania, terapeuta może na nie odpowiedzieć samodzielnie, przekazać link do tej strony albo telefon do mnie. Jeśli klient zgadza się na udział w badaniu, terapeuta przekazuje mi kontakt do klienta (telefon albo email) - to forma preferowana - i ja, w możliwie krótkim czasie kontaktuję się z klientem. Jest też możliwe, żeby terapeuta przekazał klientowi kontakt do mnie.

Na tym praca terapeuty w tym badaniu kończy się.

​

Po stronie klienta i badacza

​

Na początku pierwszej sesji badawczej klient będzie proszony o wyrażenie zgody na udział w badaniu. Zgoda jest wymagana ze względów etycznych. Formularz można pobrać tutaj. Oczywiście, przed wyrażeniem zgody klient będzie mógł zadać pytania.

​

Całe badanie, opis jest również w formularzu zgody, będzie się składało z trzech albo więcej sesji pomiarowych (czas każdej: ok. 60-90 minut), polegających na wypełnieniu kwestionariuszy i wykonaniu kilku zadań poznawczych w formie gier komputerowych. Sesje te odbędą się: przy przystąpieniu do badania, po 6 miesiącach od pierwszej sesji pomiarowej, po 6 miesiącach od drugiej sesji pomiarowej itd. co 6 miesięcy aż do zakończenia terapii.

​

Trening poznawczy (specjalnie zaprojektowane gry komputerowe będzie wykonywany w okresie pomiędzy pierwszą i drugą sesją pomiarową. Czas trwania to 1 miesiąc - 3 razy w tygodniu po ok. 20 minut dziennie (lub więcej, jeśli uczestnik będzie miał ochotę). Zadania, choć z pozoru łatwe, czasem mogą sprawiać klientom trudność - właśnie na tym polega trening. System będzie się starał dostosować trudność zadań tak, aby były dostosowane do aktualnych możliwości klienta.

​

Uczestnicy zostaną losowo przydzieleni do grupy z treningiem albo bez treningu. Ci, którzy trafią do grupy bez treningu, będą mogli bezpłatnie odbyć trening po zakończeniu badania lub po trzeciej sesji pomiarowej.

​

​

Materiały do pobrania

​

Materiały, pliki pdf, używając linków poniżej:

• zgoda terapeuty/kierownika placówki na udział jego klientów w badaniu

• zgoda klienta na udział w badaniu

​

​

Ogólny opis badania

​

Szacuje się, że na zaburzenia depresyjne cierpi obecnie około 10% populacji a w roku 2030 staną się one drugą, po AIDS i przed chorobą niedokrwienną serca, najbardziej obciążającą chorobą na świecie a pierwszą, przed chorobą niedokrwienną i chorobami związanymi z demencją, w krajach wysoko rozwiniętych. W ostatnich latach obserwujemy wzrost zainteresowania poznawczymi aspektami chorób psychicznych, w tym depresji. Analizy dotychczasowych badań pokazują że depresja dotyka nie tylko funkcjonowania emocjonalnego. Deficyty w funkcjonowaniu poznawczym, obejmujące pamięć i zarządzające nią tak zwane funkcje wykonawcze, są bezdyskusyjne. Zmiany te często utrzymują się również po zakończeniu farmakoterapii, co sprzyja nawrotom depresji, ponieważ gorsze funkcjonowanie poznawcze przekłada się na gorsze funkcjonowanie w życiu codziennym.

 

Potwierdzają to opublikowane w 2013 roku wyniki badań pokazując, że to właśnie przeżyta depresja jest przyczyną gorszego funkcjonowania poznawczego w przyszłości, nie zaś, że to niedostatki poznawcze są przyczyną depresji. W ciągu ostatniego roku pojawiły się wstępne doniesienia o lekach przeciwdepresyjnych wspierających proces tworzenia nowych neuronów a zatem mogących przeciwdziałać zmianom poznawczym, jednakże ich działanie jest ograniczone tylko do niektórych obszarów mózgu a dokładny wpływ na mózg ludzki jeszcze nieznany.

​

Psychoterapia nie niesie z sobą powodowanych przez leki skutków ubocznych i jest efektywną metodą leczenia depresji. Jej dodatkowym atutem w stosunku do farmakoterapii jest poszerzenie dostępnego dla klienta repertuaru sposobów bycia w relacji z otoczeniem i samym sobą.

 

Opierając się na powyższych przesłankach założyliśmy, że połączenie komputerowego treningu poznawczego z klasyczną psychoterapią da efekt synergii przejawiający się zarówno lepszą efektywnością treningu poznawczego, jak również większą efektywnością leczenia depresji.

 

Podstawowym celem naszego projektu jest zbadanie i zrozumienie związków pomiędzy zmianami poznawczymi towarzyszącymi depresji a procesem psychoterapii, który koncentrując się na wielu aspektach funkcjonowania człowieka, omija jednak zmiany, które zachodzą w funkcjach poznawczych.

​

W naszym badaniu będziemy testować ogólną hipotezę mówiącą o tym, że depresji towarzyszą zmiany na wyższym poziomie funkcjonowania poznawczego wykraczające poza funkcje wykonawcze i pamięć roboczą a polegające na deficycie w tworzeniu modeli umysłowych zaś trening poznawczy wspomaga proces psychoterapii poprzez powstrzymywanie lub naprawianie tych zmian.

​

Projektując niniejsze badanie zdecydowaliśmy się wykorzystać psychoterapię gestalt – charakteryzującą się holistycznym, czyli zorientowanym nie tylko na emocje, myśli i zachowanie, lecz również doznania płynące z ciała, podejściem do pacjenta oraz platformę do internetowego treningu poznawczego.

 

W badaniu będziemy korzystać zarówno z metod kwestionariuszowych jak i komputerowych testów badających funkcjonowanie poznawcze. Będziemy mierzyć poziom ogólnego funkcjonowania, nasilenie objawów depresji, funkcjonowanie poznawcze w życiu codziennym oraz funkcje wykonawcze i pojemność pamięci roboczej.

 

Niniejsze badanie pozwoli nie tylko na zbadanie prostego wpływu treningu funkcji wykonawczych na leczenie depresji, ale również na jego transfer na wyższe poziomy funkcjonowania poznawczego.

 

Dzięki obiektywnemu, dokładnemu i szerszemu niż dotychczas raportowane, zbadaniu poznawczych zmian w opisywanych wyżej obszarach, możliwe będzie stworzenie efektywniejszych i przeciwdziałających rozprzestrzenianiu się tej, coraz bardziej powszechnej dolegliwości, nowoczesnych sposobów jej leczenia.